انتخاب مته مناسب برای کار با بتن کن

همانطور که می‌دانید، بتن کن ها ابزاری هستند که برای شکستن و سوراخ کردن مواد سخت مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن ها می‌توانند با مته های مختلفی کار کنند و بدین شکل امکان کار کردن با مواد گوناگون را برای کاربر فراهم می‌کنند. انتخاب مته مناسب برای انجام هر کاری از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به همین دلیل در این مقاله به معرفی انواع مته‌های بتن کن می پردازیم.

انواع سه نظام

پیش از آن که به معرفی مته‌ها بپردازیم، لازم است با سه نظام و انواع آن آشنا شویم. سه نظام ها برای نگه داشتن مته داخل دستگاه به کار می‌روند. آن ها از یک طرف به مته و از سوی دیگر به سیستم داخلی نگهداری مته متصل می‌شوند.

سیستم نگهداری مته که سه‌نظام بخشی از آن است شامل اجزای داخلی نگهدارنده مته و بخشی که وظیفه انتقال انرژی از موتور و چرخدنده ها به مته را بر عهده دارد، می‌باشد.

امروزه بیشتر دریل های چکشی از یکی از سیستم های spline® ، SDS-plus یا ®SDS-max برای نگه داشتن مته استفاده می‌کنند. spline از قدیمی‌ترین و محبوبترین سیستم های نگهداری مته است که سال های زیادی مورد استفاده طراحان قرار گرفته است.

این سیستم می‌تواند مقادیر بالای گشتاور را تحمل کند ولی از کارایی سیستم های SDS برای انتقال ضربه چکشی برخوردار نیست و به همین دلیل به تدریج با سیستم ®SDS-max جایگزین شده است. ®SDS-max به مته اجازه می‌دهد کمی در محور افقی خودش بازی کند تا تغییر زاویه دستگاه به مقدار کم در نتیجه کار تاثیری نگذارد و بدین صورت امکان ایجاد یک سوراخ دقیق را برای شما به ارمغان می‌آورد.

سیستم SDS همچنین این امکان را فراهم می‌کند که به راحتی با هر مته‌ای و هر مارکی کار کنید. با این حال پیشنهاد می‌شود مته‌ای خریداری کنید که توسط سازنده بتن‌کن توصیه شده است. زیرا در این صورت تلورانس و سایر خصوصیات مته بیشترین همخوانی را با بتن‌کن دارد و کارایی دستگاه به حداکثر میزان ممکن می‌رسد.

هر یک از این سیستم ها برای یک بازه کاری (از نظر قطر سوراخ) مناسب هستند که بازه کاری هر یک از آنها عبارتند از:

SDS plus: 0.476 – 1.9 cm

SDS max: 1.27 – 4.445 cm

Spline: 0.9525 – 3.5 cm

افراد حرفه‌ای که به طور معمول به سوراخ هایی با قطر بزرگتر نیاز دارند، باید از مته‌هایی استفاده کنند که قدرت تحمل توان های بیشتر را داشته باشند. در سیستمهای SDS-max و SDS-plus مته‌ها طوری طراحی می‌شوند که شیارهای بیشتری داشته باشند.

این ویژگی سبب می‌شود این مته‎‌ها بتوانند گشتاور بیشتری را نسبت به مته‌های معمولی تحمل و منتقل کنند. بتن کن ها می‌توانند با هر دو سیستم SDS-plus و SDS-max کار کنند. با این حال بتن‌کن های معمولی عموما با سیستم های SDS-plus کار می‌کنند و مدل های بزرگتر که برای کارهای تخریبی به کار می‌روند، از سیستم SDS-max استفاده می‌کنند.

ساختار مته

مته‌ها چهار قسمت اصلی دارند که هریک از آنها باید با بهترین کیفیت ممکن ساخته شده باشند تا کیفیت مته و دستگاه تضمین شود. اجزای مته عبارتند از:

• نوک کاربیدی مته: نوک مته با لایه‌ای از کاربید پوشانده می‌شود تا بتواند ضربه و سایش ایجاد شده در اثر کار دریل را تحمل کند.
• لحیم نوک مته به هسته آن: لحیم کاری یک فرآیند مهم است و باید به درستی انجام شود تا مته بتواند اصطکاک و دمای بالای ایجاد شده حین کار را تحمل کند.
• زاویه شیار مته: در مورد چکش هایی که سرعت چرخش کمی دارند، یک زاویه 25 درجه برای شیار مناسب است تا به خوبی بتواند خاک اره را از روی مته و داخل سوراخ به بیرون هدایت کرده و از داغ شدن مته جلوگیری کند.
• جنس هسته: جنس هسته باید به گونه‌ای انتخاب شود که در هنگام انجام برش های عمیق از استحکام کافی برخوردار باشد و خیلی سخت یا خیلی نرم نباشد.

انواع مته

حالا که با سیستم های نگهداری مته و ساختار آن آشنا شدیم، می‌توانیم به معرفی انواع مته‌ها بپردازیم. بتن‌کن‌ها می‌توانند با مته‌های مختلفی کار کنند که برخی از آنها عبارتند از:

• مته با ساق صاف یا straight shank: این مته‌ها یک شفت استوانه‌ای صاف دارند و شباهت زیادی به مته‌های استاندارد دریل دارند. این مته‌ها برای کار با مواد نرم مانند چوب یا فولاد مناسب هستند، با این حال می‌توان از آنها برای سوراخ کردن بتن البته با قطر حداکثر 13 میلیمتر نیز استفاده کرد.

این مته‌ها و اکسسوری های مربوط به آنها در دریل های چکشی مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی قابلیت تحمل گشتاور و ضربه ایجادشده توسط ابزار قدرتمندتر را ندارند و به همین دلیل بهتر است در بتن کن ها مورد استفاده قرار نگیرند.

• مته hex collar: این مته‌ها بزرگ و سنگین هستند و قابلیت تحمل ضربه را دارند. این مدل ها که شامل کاتر ها، مته Spade، مته نوک‌تیز و انواع قلم ها هستند، روی بتن‌کن سوار شده و برای انجام کار های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• اسکنه، مغاز و قلم درز: بتن‌کن ها علاوه بر دریل کردن و سراخ کردن سنگ و بتن، می‌توانند برای کارهای سبک دیگر مانند کندن و جدا کردن کاشی‌ها نیز به کار بروند. برای این کار باید به جای مته، یک قلم مناسب را در دستگاه جا بزنید، سپس حرکت دورانی دستگاه را غیرفعال کنید و کار را آغاز کنید.

با غیرفعال شدن حرکت دورانی دستگاه، بتن کن به یک چکش سبک تبدیل می‌شود و به شما کمک می‌کند به راحتی کارهای مختلفی مانند برداشتن کاشی، اسکنه و … را انجام بدهید. قلم ها و اسکنه‌های مختلف در سایز های متنوعی در بازار موجود هستند.

• سایر اکسسوری ها: علاوه بر مته ها و قلم ها، اکسسوری های مختلفی برای کاربرد حرفه‌ای طراحی و ساخته شده اند که کاربردهای مخصوصی دارند. مثلا برخی مته ها به طور تخصصی برای سوراخ کردن سوکت ها به کار می‌روند.

جمع‌بندی

بتن کن ها از جمله پرکاربردترین ابزار موجود در بازار هستند که اگر با مته مناسب تلفیق شوند، بهترین نتیجه را به دست می‌دهند. انتخاب مته مناسب در کیفیت نهایی دستگاه تاثیربه سزایی دارد و به کاربر کمک می‌کند در مصرف پول، زمان و انرژی صرفه‌جویی کند.